Szczygieł syberyjski (łac. Pyrrhula sibirica) to gatunek ptaka z rodziny szczygli (Fringillidae). Oto kilka informacji na temat tego interesującego ptaka:
- Opis:
- Szczygieł syberyjski to średniej wielkości ptak o krępej budowie ciała. Jego upierzenie jest głównie czarne, białe i brązowe. Samce mają intensywniejsze barwy niż samice.
- Występowanie:
- Szczygle syberyjskie zamieszkują obszary na wschodzie Rosji, w Azji Środkowej, aż po północno-zachodnią część Chin. Zimą mogą migrować na południe, a ich zasięg obejmuje również Japonię.
- Żywienie:
- Dieta szczygli syberyjskich obejmuje nasiona, owoce, pąki i pączki roślin. Są znane z tego, że chętnie odwiedzają karmniki, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy dostępność pożywienia na ich naturalnych obszarach może być ograniczona.
- Lęgi:
- Okres lęgowy szczygli syberyjskich przypada na okres letni. Gniazdo budują na drzewach, zazwyczaj na gałęziach w gęstych koronach. Samica składa od 3 do 5 jaj, a inkubacja trwa około 12-14 dni.
- Głos:
- Szczygle syberyjskie komunikują się przyjemnymi dźwiękami i śpiewem. Ich głosy są delikatne i melodioczne.
- Ochrona:
- Niektóre populacje szczygli syberyjskich są zagrożone ze względu na utratę siedlisk, zwłaszcza w wyniku wycinki lasów. Jednak ogólnie rzecz biorąc, nie są one uznawane za gatunek zagrożony.
- Obserwacje w Polsce:
- W Polsce szczygle syberyjskie są rzadkimi gośćmi, a ich obserwacje są uznawane za wyjątkowe zjawisko. Występują głównie na wschodnich obszarach kraju w okresach zimowych.
- Różnice płciowe:
- Samce szczygli syberyjskich charakteryzują się intensywniejszymi barwami, zwłaszcza na głowie, w porównaniu do bardziej stonowanych samic.
Szczygieł syberyjski jest fascynującym przedstawicielem ptaków, a jego obserwacja dostarcza nie tylko estetycznych wrażeń, ale również informacji o biologii i ochronie przyrody.
Szczygły syberyjskie prezentują zróżnicowany tryb życia, występując zarówno jako ptaki osiadłe, jak i częściowo wędrowne. Ich migracje rozpoczynają się w okresie od października do listopada, a powrót do obszaru lęgowego przypada na marzec i kwiecień. Zasięg występowania szczygłów obejmuje północną Afrykę, Azję Mniejszą, części Azji Środkowej oraz praktycznie całą Europę, z wyjątkiem Skandynawii. W trakcie zimy ptaki te dokonują nieznacznych przemieszczeń na zachód lub południe, utrzymując się w obrębie swojego naturalnego obszaru występowania. Dodatkowo, warto podkreślić, że szczygły zostały sztucznie introdukowane w odległe rejony, takie jak Australia, Tasmania, Nowa Zelandia czy Bermudy.
Szczygieł syberyjski, mniejszy od wróbla, charakteryzuje się długością ciała wynoszącą od 12,5 do 14 cm, przy wadze od 15 do 18 g. Odróżnienie płci jest praktycznie niemożliwe z daleka, jednak z bliska można dostrzec subtelne różnice. Młode osobniki wyróżniają się brakiem czerwonego lica i rudych boków, prezentując jasnooliwkowe upierzenie z ciemnymi kreskami. Osobniki dorosłe natomiast cechuje kontrastowy wygląd, z żółtymi lusterkami na czarnych skrzydłach, czarno-białą głową (z wyjątkiem czerwonego lica) oraz długim, spiczastym dziobem o kolorze kości słoniowej.
Szczygły są znane z uroczej i radosnej pieśni, która dodaje wiosennego klimatu otoczeniu. Ich śpiew składa się z dzwoniących dźwięków typu „tikelitt” oraz pełnych energii treli, miauknięć i szczebiotów, tworząc subtelną, ale pełną radości melodię. W trakcie obecności w stadkach można dodatkowo usłyszeć zgrzytliwe dźwięki „tszrre”, które wzbogacają ich dźwiękowy repertuar i dodają charakteru ich społecznym interakcjom.
Szczygły najczęściej wybierają nizinne lasy, aleje, sady oraz parki jako miejsca do zasiedlania. Wybierają się także do wysokich tuj, jałowców, koron starych akacji i kasztanowców na końcach długich gałęzi, aby zbudować swoje gniazda. Ich konstrukcje uchodzą za jedne z najbardziej misternych w świecie ptaków, gdyż starannie obkładają je od zewnątrz jasnymi porostami, natomiast środek wyściełają delikatnymi sierściami, włosiem i piórkami, tworząc bezpieczne i komfortowe miejsce do wychowywania potomstwa.
W okresie lęgowym, od połowy maja do początku lipca, szczygły przeprowadzają dwa lęgi rocznie, co podkreśla intensywność ich cyklu reprodukcyjnego. Samica składa zazwyczaj 4–5 białych jaj z brązowymi kropkami, a proces wysiadywania trwa przez około 2 tygodnie, podczas których samiec aktywnie dostarcza pokarm dla samicy. Po wykluciu się piskląt rodzice poświęcają kolejne 2 tygodnie na opiekę nad młodymi, dokarmiając je jeszcze przez kilkanaście dni. W tym okresie lęgowym szczygły tworzą niewielkie stada, wspólnie poszukując pożywienia i demonstrując solidarność w opiece nad potomstwem.
Te wyjątkowe ptaki, zafascynowane nasionami i drobnymi owadami, specjalnie upodobały sobie nasiona chwastów, takie jak oset czy łopian, co dodaje ich diety niepowtarzalnego smaku. Dodatkowo, szczygły chętnie żerują na słonecznikach, ale do karmników najskuteczniej przyciągają je nasiona olejarki abisyńskiej, czyniąc je atrakcyjnymi gośćmi dla obserwatorów ptaków. Ich zręczność i szybkość poruszania się między gałęziami drzew i krzewów umożliwiają im sprawną zdobycz pożywienia, a rzadkie lądowanie na ziemi dodaje im dodatkowego elementu niezwykłej sprawności.
Ich zdolność do pokonywania znacznych dystansów w krótkim czasie jest imponująca, co świadczy o ich wyjątkowej wytrzymałości i zdolności do szybkiego przemieszczania się w czasie migracji. Warto zaznaczyć, że mimo rocznej śmiertelności szczygłów na poziomie około 50%, zaobrączkowane osobniki utrzymują imponującą długowieczność nawet do 19 lat w warunkach niewoli, co podkreśla znaczenie prawidłowej opieki nad nimi w środowisku domowym.